کد مطلب:3063 سه شنبه 6 ارديبهشت 1390 آمار بازدید:888

پاسخ به سؤالات شرعي

شبكه ولايت - احكام

بسم الله الرحمن الرحيم
آقاي وحيد پور
با عرض سلام خدمت شما بينندگان گرامي ، با برنامه پاسخ به سؤالات شرعي مهمان منازل شما هستيم .
سؤال يكي از بينندگان :
درباره نذر كردن ، من چند وقت پيش نذر كردم كه كاري را 40 شب انجام بدهم ولي قدرت انجام آن را ندارم ، در اين صورت چكار بايد بكنم ؟
پاسخ آقاي وحيد پور :
اكثر نذرها بصورت دقيق شرعي نيست و لگر انجام نشود اشكالي ندارد چرا كه نذر صحيح شرعي به اين صورت است كه جمله نذر به زبان آورده شود و اكثر خانمها و آقايان وقتي ميخواهند نذر كنند به دل ميگذرانند ولي چيزي را به زبان نمي آورند پس بايد نذر را به زبان بياورد و صيغه آن را صحيح بگويد كه به فارسي بايد بگويد به گردن و عهده من است براي خدا كه اگر حاجتم برآورده شد فلان كار را انجام ميدهم و حتماً بايد اين گونه باشد و معادل اين جمله باشد و يا خود اين جمله باشد .
اگر شما به همين صورت نذر كرديد نذر شما منعقد شده ولي اگر الآن متوجه شديد كه قادر به انجام آنكار نيستيد مانعي ندارد و گناهي نكرديد هر وقت كه توانستيد و قدرت پيدا كرديد آن كار را انجام بدهيد .
ادامه بحث :
دو برنامه قبل درباره خمس مبحثي را آغاز كرديم و گفتيم كه برخي از واجبات ما مالي است و بايد پول صرف كنيم و اگر در زندگي اين واجب به گردن ما بيايد و سهل انگاري كنيم و خمس آن را نپردازيم مال حلال و حرام با هم مخلوط ميشود .
اين مسائلي كه ميگوئيم به اين معنا نيست كه همه مشمول قانون خمس هستند و ممكن است برخي از خانواده ها مشمول اين حكم نشوند ممكن است در سال خمسي چيز اضافه اي نداشته باشند كه به آن خمس تعلق بگيرد و بايد مسائل را بدانيم و به زندگي خود نظم مالي بدهيم كه خيال خود را راحت كنيم و در سال بدانيم كه خمس به مال ما تعلق نگرفته است .
هر چيزي كه در زندگي هزينه ميشود و مصرف ميشود خمس ندارد و اگر بعد از گذشت سال و هزينه ها و مصرفها جنسي ماند كه مصرف نشده است خمس دارد ، آنچه كه هزينه زندگي ميشود در چه راهي بايد باشد ؟ آيا فقط بايد خرج خورد و خوراك شود ؟ خير آنچه كه هزينه معمول زندگي است و هزينه جاري سال است خيلي چيزها را شامل ميشود و حتي چپيزهاي ضروري را شامل ميشود مصرف مسافرت تفريحي يا زيارتي رفتيم كه مشروع و حلال بوده است و اين صرف و هزينه شده است و از جيب رفته است و يا مهماني گرفته و غذا داده و براي افراد هديه برده است جزء هزينه هاي زندگي است چه رسد به هزينه معمول زندگي مثل نفقه كه خرجي زن و بچه را داده است و خرج تحصيل بچه هايش را داده است و اينها جزء مصارف معمولي است كه در احكام به معونه تعبير ميشود كه آنچه معمونه ميشود خمس ندارد و مصارف عادي زندگي است .
مثلاً خودرو خريده است و اين مصارف بايد طبق شأنش باشد مثلاً ماشيني معمولي براي او كافي است و اگر ماشيني خريد كه چندين برابر شأن او است مصرف زندگي حساب نميشود مثلاً براي فرار از خمس ماشين خارجي خريده است و چندين ميليون اضافه داده است و بايد خمس اين پول اضافه را بايد بپردازد چون فراتر از شأن خود عمل كرده است .
مثلاً كسي ميخواهد هديه بدهد بايد در حدّ شأن باشد مثلاً كسي براي از خمس ميخواهد به خانم خود 5 ميليون يا ده ميليون هديه بدهد كه در اين صورت بايد شأن خود را دقت كند آيا شأن او در خور اين هديه است و اين جزء هزينه هاي معمول زندگي محسوب نميشود و اگر فراتر از شأنش شد بايد خمس آن را بپردازد .
سؤال يكي از بينندگان :
اگر خانمي بخواهد مهريه خود را به شوهر ببخشد از نظر اسلام چگونه است ؟
پاسخ آقاي وحيد پور :
مهريه يك بدهي است كه شوهر به همسر خود بدهكار است و هر كسيكه طلبي دارد ميتواند حق خود را ببخشد و خانم هم ميتواند مهريه خود را ببخشد و هم ميتواند مهريه را مطالبه كند و اين به اختيار زن بستگي دارد ، اگر ببيند كه شوهرش توانايي پرداخت مهريه را ندارد مناسب است كه مهريه خود را به شوهرش ببخشد .
ادامه مبحث :
برخي در خانه ها ويترين دارند كه در آن لوازم زينتي ميگذارند ، آيا اينها خمس دارد يا نه ؟ اينها از هزينه هاي زندگي است كه در حدّ شأن بايد باشد و اگر به اندازه شأن باشد هزينه زندگي است و خمس ندارد و مانع و اشكالي ندارد ولي اگر بخواهد بلند پردازي كند و بيشتر از شأن خرج كند از نظر شرعي هزينه حساب نميشود و مصرف نيست و مثل اين است كه پول خود را تلف كرده باشد و بايد خمس آن را بپردازد .
بيشتر فقهاء ما و نزديك به همه فقهاء درباره جهيزيه دختر خانمها گفتند كه خمس ندارد ولي قيد و شرط دارد .
سؤال يكي از بينندگان :
صيغه از نظر اسلام چه جايگاهي دارد ؟
پاسخ آقاي وحيد پور :
مسلم است و همه فقهاء شيعه در احكام و مسائل شرعي فرمودند كه ازدواج يا دائم است و يا موقت است يعني دو نفر زن و شوهر ميشوند و با خواندن همان صيغه ازدواج و با مهريه مشخص و مدت و زمان معين كه احكام خاصي دارد و نوعي از ازدواج است و در اين عقد از هم ارث نميبرند و از نظر فقه شيعه شك و ترديدي در اين ازدواج نيست و رابطه حلال است و تمام روابط زن و شوهري مثل عقد دائم است و حقوق متفاوت ميشود و ما بر اساس فقه خود و فتواي فقهاء خود در اين مسئله منع و اشكالي نداريم .
سؤال يكي از بينندگان :
من پولي را براي سپرده بانكي گذاشتم و ميخواهم خانه بزرگتري بگيرم و مطمئن هستم كه سال خمسي هم از آن ميگذرد اين چگونه است ؟
پاسخ آقاي وحيد پور :
خانه اي دارند و پولي را در بانك بعنوان سپرده گذاشتند كه بعداً با آن خانه دومي بخرند و اين پول خمس دارد و در سال خمسي بايد خمس پول را بپردازيد چرا كه فعلاً اين پول را سرمايه كرديد و طبق يك معامله شرعي سود ميگيريد و اين خمس دارد و هر وقت كه شما خمس پول را داديد و خانه دومي خريديد بحث ديگري است و يا خانه اول را فروختيد و خانه بزرگتري خريديد بحث ديگري است .
ادامه مبحث :
بيشتر فقهاء ما و نزديك به همه فقهاء درباره جهيزيه دختر خانمها گفتند كه خمس ندارد ولي قيد و شرط دارد اولاً برخي از مناطق اگر به دختر جهيزيه ندهند عيب و مشكل نيست چون رسم ندارد و در اينجا جهيزيه جزء هزينه محسوب نميشود و اگر چيزي بعنوان جهيزيه خريداري كردند و چند سال از خريد گذشت خمس دارد .
دسته دوم كساني هستند كه وضع آنها از نظر مالي خوب است و ميتوانند جهيزيه را يكباره تهيه كنند كه اين هم خمس دارد .
دسته سوم كساني هستند كه نميتواند يكدفعه جهيزيه بخرند و در اين صورت وقتي كم كم ميخرند اگر سال هم از آن بگذرد خمس ندارد ولي پول را كه بانك گذاشته و بعداً ميخواهد جهيزيه بخرد اگر جمع كرد خمس دارد و اگر جنس خريد خمس ندارد .
سؤال يكي از بينندگان :
من يك خاور دارم كه با اين زندگي خود را ميچرخانم آيا اين خمس دارد يا نه ؟
پاسخ آقاي وحيد پور :
كسيكه ماشيني دارد كه وسيله كسب و كار اوست و سرمايه كرده است بايد ديد كه با چه پولي تهيه كرده است گاهي فردي با پولي كه از قبل پس انداز كرده بوده و سال هم به آن گذشته تهيه كرده است و خمس آن را نداده و بعد ماشين خريده و اگر اينگونه است خمس پول را بدهكار است و بايد اين خمس را بدهد ولي اگر پولي كه سال به آن نگذشته بوده است را وسيله كسب و كار خريده است برخي از فقهاء فرمودند كه اگر با دادن خمس در زندگي شما مشكلي ايجاد ميشود و نميتواند آن را بدهد طبق فتواي برخي از فقهاء خمس واجب نيست و برخي فرمودند كه خمس واجب است ولي ميتواند كم كم هم آن را بپردازد و و اجب نيست كه يكدفعه باشد .
سؤال يكي از بينندگان :
ريختن كلر در آب براي اينكه ماهي بميرند و يا اينكه ماهي را شكار كنند چه حكمي دارد آيا جايز است يا جايز نيست ؟
پاسخ آقاي وحيد پور :
هر ماده اي كه شما در آب بريزيد كه ماهي در آب بميرد قابل خوردن نيست و ماهي را ما ميتوانيم صيد كنيم و بخوريم كه زنده از آب بگيريم كه ممكن است تور در آب بياندازيم كه در تو صيد شود ولي اينكه ماده اي در آب بريزيم كه ماهي در آب بميرد خوردن اين ماهي حرام است .
سؤال يكي از بينندگان :
درباره اين قهوه خانه هاي سنتي كه در اكثر شهرها وجود دارد و پسر و دختر تا ساعاتي از شب در آنجا هستند آيا شرعاً صحيح است يا نه ؟ اگر صحيح نيست چرا از اينكار جلوگيري نميشود ؟
پاسخ آقاي وحيد پور :
بطور كلي بايد گفت كه كسب و كار خيلي مهم است و لقمه اي كه انسان براي خود و زن و بچه ميبرد بايد حلال باشد و در روايت داريم كه كسب و كار در آخر الزمان خيلي سخت ميشود و مثل جهاد در راه خداوند است و بايد دقت كنن كه لقمه را از چه راهي بدست مي آورند و اگر كاري داشته باشيم كه به فساد دامن بزند اين لقمه صحيح نيست مثلاً اگر باغي داشته باشيم كه آن را در اختيار اينگونه كارها قرار بدهيم و خلاف است و نميتوانيم چنين كاري بكنيم و كسب ما حرام است و اينكه ديگران جلوي اينكار را نميگيرند بحث ديگري است ما بايد گناه نكنيم و زمينه گناه ديگري را هم فراهم نكنيم و اگر نيت ما كسب حلال باشد خداوند روزي ما را بابركت ميكند « وَ مَنْ يَتَّقِ اللَّهَ يَجْعَلْ لَهُ مَخْرَجاً » ( سوره طلاق آيه 2 ) قرآن وعده داده كه اگر تقوا داشته باشيد خداوند روزي حلال ما را از جايي كه گمان نداريم ميرساند .
سؤال يكي از بينندگان :
اگر خانمي داشته باشم كه تمكين نكند و بدخلقي كند درباره مهريه ايشان چه تكليفي داريم ؟
پاسخ آقاي وحيد پور :
مهريه زن هيچوقت از گردن مرد ساقط نيست چه اين خانم بدخلقي كند و يا نكند ، مطيع باشد يا نباشد و ... مهريه بدهي است كه مرد بايد بپردازد مگر در صورتي كه خانم آن را به شوهر خود ببخشد .
سؤال يكي از بينندگان :
فردي سرمايه خود را بلند مدت در بانك ميگذارد آيا خمس دارد يا نه ؟
پاسخ آقاي وحيد پور :
بله اين خمس دارد و در سال خمسي بايد آن را بپردازد .
سؤال يكي از بينندگان :
من مقلد آيت الله خميني هستم ، بازنشست شدم و مبلغي پول بابت بازنشستگي و وام و ... جمع كردم و مهريه خانمم را هم دادم و 60 ميليون پول دارم و 55 ميليون به بانك مقروض هستم و خانه مسكوني دارم كه در رهن بانك است و ماشين دارم كه خريداري كردم و زميني هم دارم ، تكليف من چيست ؟
پاسخ آقاي وحيد پور :
سؤالات شما مختلف است و وامي كه شما ميگيريد تا زمانيكه اقساط آن را نپرداختيد خمس ندارد و بعد از تمام شدن اقساط بايد خمس آن را بدهيد .
اگر وام را خرج كرديد و خانه خريديد خمس ندارد و پول نقد شما اگر وامي است كهگرفتيد به اندازه اي كه قسط آن را داديد خمس دارد ، اگر مازاد بر هزينه ها و مصارف خود پس انداز داريد خمس دارد و بر شما لازم است .
سؤال يكي از بينندگان :
پسر من ميخواهد با خانمي ازدواج كند آيا ميخواهد اين صيغه را به فارسي و يا عربي خودش بخواند يا نه ؟
پاسخ آقاي وحيد پور :
ما چيزي به نام صيغه محرميت در اسلام نداريم بلكه ازدواج است كه يا موقت است و يا دائم است و اگر همه شرائط بود نوبت به خواندن جملات ميرسد كه پسر شما ميتواند بخواند و البته آن دختر خانم هم يكطرف اين جريان است كه بايد جملاتي را بخواند و اگر صحيح ميتوانند به عربي بخوانند در رساله ها آمده است و يك جمله هم بيشتر نيست و اگر به عربي نتوانستند بخوانند بايد وكيلي بگيرند كه عقد را بخواند .
سؤال يكي از بينندگان :
كسيكه پول را بلند مدت در بانك ميگذارد و بانك سود ميدهد آيا حلال است يا حرام است ؟
پاسخ آقاي وحيد پور :
سپرده اي كه در باتك ميگذاريد به چه عنواني است ؟ اگر قرض ميدهيد سود گرفتن از اين پول حرام است و شما كه پول را بعنوان سپرده در بانك ميگذاريد چه قراردادي را امضاء ميكنيد اگر پول را به بانك ميدهيد كه با پول شما كار كند كه مضاربه ميشود و يا به بانك وكالت ميدهيد كه بانك با پول شما هر كاري كه خواست انجام بدهد و سود را بين شما و بانك تقسيم كند و اگر اينگونه شود اشكالي ندارد .
سؤال يكي از بينندگان :
چند برادريم كه با هم شريكي زندگي ميكنيم و خمس نميدهيم و كارمان طوري است كه هر سه شريك هستيم و ازدواج كرديم و از پولي كه يكي خرج ميكند و يكي كم خرج ميكند و يكي زياد خرج ميكند چه حكمي دارد ؟
پاسخ آقاي وحيد پور :
آيا هيچكدام از شما خمس نميدهيد ؟ اگر هيچكدام خمس نميدهيد مشكل است و تكليف تك تك شما اين است كه از سهم خودش اگر از مصارف سالش اضافه آمد خمس بدهد و اگر اضافه نيامد خمس ندارد و اگر اين پولها مخلوط شود كه يكي خمس بدهد و ديگري خمس ندهد باز هم مشكل دارد و حتماً بايد تفكيك شود و سهم خود را جدا كنيد و در سهم خود خمس بپردازيد .
سؤال يكي از بينندگان :
من كارمند هستم و شوهرم فوت شده است و حقوق ايشان را هم ميگيرم و خرج و مخارجي كه براي خانه انجام ميدهم مقداري از پولم را براي شوهرم انفاق ميكنم و بچه هم در خانه دارم آيا اينكار من صحيح است يا نه ؟
پاسخ آقاي وحيد پور :
حقوق و مستمري همسر را ميگيريد و خود هم شاغل هستيد و حقوق شما تحت اختيار شماست و مستمري كه به شما داده ميشود براي همسر شماست اختيار داريد كه براي زندگي خرج كنيد و آنچه را كه مي بينيد كه به مصلحت زندگي است و اگر فرزند صغير داريد كه بالغ نشده است كار شما را سخت ميكند بايد حتماً خرجي كه ميكنيد به مصلحت او باشد و اگر طفل صغير نداريد مشكلي نداريد و آنچه را كه نياز ميدانيد انجام ميدهيد و انفاقاتي كه انجام ميدهيد صحيح است .
سؤال يكي از بينندگان :
تراشيدن ريش در اسلام چه حكمي دارد ؟ آيا تراشيدن ريش با تيغ حرام است يا نه ؟
پاسخ آقاي وحيد پور :
تراشيدن ريش حرام است چه با تيغ باشد و چه گونه اي باشد كه اگر كسي نگاه كرد و صورت ايشان را ديد بگويد كه محاسن ندارد گاهي با تيغ و گاهي با ماشين برقي باشد چنين عملي جايز نيست و آقايان بايد ته ريش داشته باشند و پوست صورت نبايد عريان و لخت باشد .
سؤال يكي از بينندگان :
من كارمند هستم و خانمم هم كارمند است و با اين حقوق يك زير زمين اجاره كرديم و شبها نان خالي خورديم و از جان خود زديم و پولي را جمع كرديم آيا اين خمس دارد يا نه ؟
پاسخ آقاي وحيد پور :
شما ميتوانستيد كه در زندگي رفاه داشته باشيد و طبق شأن خود خرج كنيد و خمس هم نداشت ولي اگر به خود سختي گذرانديد و جمع كرديد و سرمايه جمع كرديد و پس انداز شده و انباشته شده طبق فتواي همه فقهاء خمس دارد .
سؤال يكي از بينندگان :
پولي كه براي جهيزيه دختر ميگذاريد خمس دارد يا نه ؟
پولي كه براي توسعه منزل كنار گذاشته شود و سال بر آن بگذرد خمس دارد يا نه ؟
پاسخ آقاي وحيد پور :
پدري كه پولي براي خريد جهيزيه پس انداز كنيد و يا براي اينكه خانه بخريد ، اگر خود جهيزيه را تهيه كنيد خمس ندارد ولي اگر پول را پس انداز كند فرمودند كه خمس دارد .
سؤال يكي از بينندگان :
مادر من در قيد حيات بود و به من پولي را قرض داد و آن را مصرف كردم وقتي فوت كرد آيا ميتوانم با پول ايشان به حج بروم و يا اينكه بايد با برادرانم تقسيم كنم ؟
پاسخ آقاي وحيد پور :
پولي كه مادر شما در زمان حيات دادند اگر به شما بخشيدند به ديگر ورثه ها متعلق نيست ولي اگر به شما قرض دادند بايد بين شما و ديگران ورثه تقسيم شود .
سؤال يكي از بينندگان :
من زميني خريدم و به نام خانمم كردم و گفتم كه وقتي كه نياز داشتم آن را بفروشم و بعد از مدتي گفتم كه حال كه مهريه شما را ندادم اين زمين براي شما باشد بجاي مهريه و حتي از مهريه ايشان هم بيشتر ميشد ، مدتي گذشت و خانمم دوباره براي مهريه اقدام كرد و در دادگاه اعلام كردم كه من زميني براي ايشان خريدم و به نام ايشان كردم و گفتند كه بايد شاهد بياوريد ، وظيفه من در اينجا چيست ؟
پاسخ آقاي وحيد پور :
به اسم كردن شرعيتي ندارد و فقط قانوني است ، آيا شما زمين را بعنوان مهر به همسر خود داديد و به او گفتيد كه اين مهريه شماست و به او تحويل داديد ديني به گردن شما نيست ولي اگر زمين را به صورت ثوري به اسم ايشان كرديد و مال خودتان است فائده اي ندارد مهريه را به ايشان بدهكار هستيد و بايد بپردازيد .
سؤال يكي از بينندگان :
درباره پرداخت خمس بايد به چه كسي مراجعه كنيم ؟
پاسخ آقاي وحيد پور :
هر كسي از هر مرجعي كه تقليد ميكند ميتواند خمس را بدهد و هر مرجعي حساب مشخصي دارند و ميتوانند مستقيم به دفتر مرجع بدهيد و رسيد بگيريد و ميتوانيد به وكيل و نماينده مرجع بدهيد كه رسيد بگيريد .
سؤال يكي از بينندگان :
من زميني به قيمت 17 ميليون خريدم كه 5 ميليون آن را برادرم داده است و اكنون زمين را 40 ميليون از ما ميخرند ، چگونه بايد حساب شود ؟
پاسخ آقاي وحيد پور :
زمين را براي چه خريدند اگر براي كشاورزي است تا وقتي كه روي آن كار ميكنيد قيمت اضافه خمس ندارد و 12 ميليون شما اگر پس انداز شده بود خمس همان را بايد بدهيد و اگر پس انداز نبوده است خمس ندارد و اگر زمين را فروختيد سهم شما دو برابر و نيم است و خمس آن را بايد بپردازيد .
سؤال يكي از بينندگان :
خمس از چه زماني بوده است ، آيا در زمان پيامبر اكرم و اهلبيت به همين صورتي كه الآن پرداخت ميشود بوده است يا نه ؟ چرا اهل سنت خمس ندارند و بيشتر زكات پرداخت ميكنند ؟
پاسخ آقاي وحيد پور :
خمس در سوره انفال آمده است و همه مسلمانان آن را ميپردازند و اهل سنت هم مثل قائل به خمس هستند ولي اينكه خمس چه چيزهايي را بايد بدهيم اهل سنت با ما اختلاف دارند و آنها ميگويند كه خمس غنيمت بايد باشد ولي طبق روايات صحيح اهلبيت كه همه فقهاء بر اساس آن حكم دادند چيزهاي ديگري هم خمس دارد كه يكي از آنها سودي است كه به دست انسان ميرسد خمسش بنابر روايات واجب است و در زمان پيامبر اكرم خمس با اين صورت واجب نبوده است ولي طبق روايات اهلبيت به اين صورت رسيده است .
سؤال يكي از بينندگان :
ما خانه اي داريم كه ميخواهيم خراب كنيم و دوباره بسازيم و براي بچه ها هم خانه بسازيم آيا اين پولي را كه ميخواهيم پس انداز كنيم آيا خمس دارد يا نه ؟
پاسخ آقاي وحيد پور :
در اين مسئله فتواي مراجه متفاوت است و برخي فرمودند كه چون پول پس انداز ميشود و مصرف ميشود خمس دارد و برخي هم فرمودند كه اين جزء هزينه هاست و خمس ندارد و بايد هر كسي بايد به فتواي مرجع خود رجوع و طبق آن عمل كند .
سؤال يكي از بينندگان :
زميني مال پدربزرگم بود كه به پدرم داده بود كه كشاورزي كند و سهمي از آن ( يك سوم ) را براي ايشان خرج كند و اكنون هم پدرم از كار افتاده است نميتواند كار كند و آن را بمن داده است و چون كشاورز كم است آيا ميتوانيم اين زمين را بفروشيم يا نه ؟
پاسخ آقاي وحيد پور :
بايد به اين وصيت عمل شود و بايد كشاورزي شود و يك سوم محصول خرج براي پدر بزرگ شود ولي اگر ديديد كه نميشود شما بايد زمين را بفروشيد و يك سوم قيمت زمين را به كاري بزنيد كه منفعتي داشته باشد و منفعت و عائده آن را همانگونه كه پدربزرگ شما وصيت كردند خرج كنيد .